Gaslighting

Gaslighting nedir? Kişinin kendi algı ve akıl sağlığını sorgulayıp irdelemeye iten psikolojik şiddet ve duygusal manipülasyon yöntemidir.

Gaslighting Kavramı

Gaslighting  bir kişinin veya bir grubun, hedeflenen bir kişide gizlice şüphe tohumlarını ektiği ve genellikle kendi bilişsel uyumsuzluklarını ve düşük benlik gibi diğer değişiklikleri çağrıştıran kendi hafızalarını, algılarını veya yargılarını sorgulamalarını sağlayan bir psikolojik manipülasyon şeklidir. İnkar, yanlış yönlendirme, çelişki, yanlış bilgiler en sık kullanılan yöntemlerdendir. Özellikle kendinizi sürekli özür dilerken bulduğunuz ilişkilere dikkat edin. Çünkü gaslightinge maruz kalıyor olabilirsiniz.

Bu terim, 1944 yapımı “Gaslight” adlı bir filmde kullanılan bir teknikten türetilmiştir. Filmde, bir adam karısını deli olduğuna inandırmak için evdeki gaz lambalarını manipüle eder. Kavram Gas Light (Gaz Lambası) isimli bir sinema filminden esinlenilerek kullanılmaya başlanmıştır. Kavram ilk olarak psikoloji ve felsefe literatürlerinde kendini göstermiş kısa süre sonrada popüler kültürde yaygınlık kazanmıştır.

Filmde geçen hikayeye göre Jack, eşi Bella’nın psikolojisini manipüle etmek için her gün gaz lambasının ışığını biraz kısıyor. eşi “Bu lambanın ışığı azaldı mı?” diye sorduğunda ise sert bir şekilde karşılık verip kadını aşağılıyor. Böylece, Bella yavaş yavaş kendi aklından şüphe etmeye ve delirdiğini düşünmeye başlıyor. Sonuç olarak Bella’nın kendisine olan güvenini yitirmesini ve “Acaba kafayı mı yedim?” sorusunu sormasını hedefliyor.

Gaslighting Nedir?

Gaslighting, bir kişinin başka bir kişiyi kendi gerçeklik algısını sorgulamaya ve kendine güvenini kaybetmeye yönlendirmek için manipülatif taktikler kullanmasıdır. Bu taktikler arasında yalan söyleme, gerçekleri çarpıtma, kişiyi suçlama, kendini mağdur gibi gösterme ve kişinin duygusal zayıf noktalarını kullanma gibi yöntemler bulunabilir.

Gaslighting’in etkileri oldukça zararlı olabilir. Kişi, kendi düşüncelerine ve hislerine güvenmekte zorluk çeker, kendini sürekli olarak sorgular ve kendi gerçekliğini kaybetme hissi yaşar. Bu durum, kişinin özgüvenini azaltabilir, depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.

Genellikle kişisel ilişkilerde, özellikle romantik ilişkilerde ve aile içinde görülür. Manipülatif kişi, güç dengesini sağlamak veya kontrol altında tutmak amacıyla gaslighting’i kullanabilir. Bu tür bir davranışın farkına varmak ve buna karşı koymak önemlidir.

Gaslighting’e karşı koymak için, öncelikle durumu tanımak ve manipülasyonun farkında olmak önemlidir. Kendinize güvenin ve kendi gerçekliğinizi sorgulamayın. Destek almak için güvendiğiniz bir kişiyle konuşun ve duygusal olarak desteklenmekten çekinmeyin. Ayrıca, manipülatif kişiyle iletişimde sınırlar belirlemek ve kendinizi korumak da önemlidir.

Sağlıklı bir ilişki veya iletişim için kabul edilemez bir davranıştır. Kendinizi korumak ve sağlıklı bir zihinsel durumda kalmak için gaslighting’e karşı koymak önemlidir.

Gaslighting’i nasıl fark edebilirim?

Gaslighting’i fark etmek bazen zor olabilir, çünkü manipülatif kişi genellikle ustaca ve sinsice davranır. Ancak, aşağıdaki belirtiler fark etmenize yardımcı olabilir:

1. Sürekli olarak gerçekleri çarpıtma: Manipülatif kişi, sizin hatırladığınız olayları veya konuşmaları çarpıtabilir. Söylediklerinizi inkar edebilir veya size yanlış hatırlattığınızı söyleyebilir. Bu durumda, kendi hafızanıza güvenmek yerine manipülatif kişinin söylediklerine inanmaya başlayabilirsiniz.
2. Kendinizi sürekli olarak suçlu hissetme: Yapan kişi, sürekli olarak sizin hatalı olduğunuzu ve sorunların kaynağının siz olduğunuzu söyleyebilir. Kendinizi sürekli olarak suçlu hissetmenize ve kendinize güveninizi kaybetmenize neden olabilir.
3. Kendi gerçekliğinizi sorgulama: Manipülatif kişi, sizin düşüncelerinizi, hislerinizi ve deneyimlerinizi sorgulayabilir. Kendi gerçekliğinizi sorgulamaya başlayabilir ve manipülatif kişinin söylediklerine daha fazla güvenmeye başlayabilirsiniz.
4. Duygusal olarak istikrarsızlık: Gaslighting, duygusal istikrarsızlık ve karmaşa yaratabilir. Manipülatif kişi, duygusal tepkilerinizi kullanarak sizi kontrol etmeye çalışabilir ve size sürekli olarak kendinizi kötü hissettirebilir.
5. İletişimde sürekli olarak sınırların ihlal edilmesi: Manipülatif kişi, sizin sınırlarınızı sürekli olarak ihlal edebilir. Sizin rızanız olmadan kararlar alabilir veya sizi rahatsız eden davranışlarda bulunabilir. Bu durum, size saygı gösterilmediğini hissetmenize ve kontrol altında olduğunuzu düşünmenize neden olabilir.

Fark etmek için kendi hislerinize ve düşüncelerinize güvenmek önemlidir. Eğer sürekli olarak kendinizi sorguluyor, suçlu hissediyor veya kendi gerçekliğinizi kaybediyorsanız, gaslighting olabilir. Bu durumu fark etmek ve buna karşı koymak için güvendiğiniz bir kişiyle konuşmak ve destek almak önemlidir.