Kale-i Sultaniye Antlaşması

Kale-i Sultaniye Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Birleşik Krallık arasında 5 Ocak 1809 tarihinde imzalanmış bir barış antlaşmasıdır. Antlaşma, Çanakkale Boğazı’nın girişinde bulunan Kale-i Sultaniye’de (Çanakkale Kalesi) imzalanmıştır.

Osmanlı içinde Fransızlara karşı bir tutumun oluşması, İngiltere’nin de Fransızlar karşısında yalnız kalması ile bu iki devleti birbirine yaklaştırmıştır. Bu durumun neticesinde 1807’den beri davam eden savaş hali 5 Ocak 1809 tarihinde imzalanan Kale-i Sultaniye Antlaşması ile sona ermiştir. Osmanlı Devleti adına Mehmet Emin Vahat Efendi; Birleşik Krallık adına ise Robert Adair imzalamıştır. Bu antlaşmanın en önemli tarafı boğazların yabancı savaş gemilerine kapalı olmasını İngiltere’nin kabul etmiş olmasıdır.

Antlaşmanın Nedenleri

Antlaşma, Osmanlı-İngiliz Savaşı’nın (1807-1809) sona erdirilmesi için imzalanmıştır. Savaş, İngilizlerin Fransızlara karşı Akdeniz’de deniz üstünlüğü kurmak için Osmanlı topraklarına saldırmaları sonucu başlamıştır.

Kale-i Sultaniye Antlaşması’nın Maddeleri

• İngilizler, işgal ettikleri Osmanlı topraklarını iade edecek. Bunun karşılığında Osmanlı ise el koyduğu Britanyalı tüccarların mallarını iade edecekti.
• Osmanlı’nın daha önce İngiltere’ye verdiği kapitülasyonlar ve ticari imtiyazlar olduğu gibi uygulanmaya devam edecektir.
• Osmanlı gemilerine Britanya sularında güvenli seyir ve gümrüklerde kolaylık sağlanacaktır.
• Diplomatik temsilcilerin nasıl ağırlanacağı ve karşılıklı olarak elçilere saygı gösterileceği kararlaştırılmış.
• Osmanlı Devleti İngiliz topraklarında konsolosluk açacak.
• Tercüman görevlendirilmiş Osmanlı Devlet izninde tabi olacak.
• Osmanlı tebaasından hiç kimsenin İngiltere himayesine geçmesine izin verilmeyecektir.
• Çanakkale ve İstanbul boğazlarının savaş gemilerine kapalı olması ilkesi İngiltere’ye hatırlatıldı.
• Antlaşmanın son maddesi ise antlaşmanın nasıl yürürlüğe gireceği ve hangi şartlar içinde yürürlükte kalacağını içeriyor.

Tüm bu maddelerin yanında Antlaşmanın gizli bir maddesi de söz konusudur. Buna göre Osmanlı’nın Fransa ile savaşması halinde İngiltere, Osmanlı’yı destekleyecektir.

Antlaşmanın Sonuçları

Antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun aleyhine sonuçlanmıştır. Antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu, Karadeniz’deki deniz hakimiyetini kaybetmiş ve İngiltere’ye bağımlı hale gelmiştir.

Antlaşmanın Önemi

Kale-i Sultaniye Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme döneminin önemli bir göstergesidir. Antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa devletleri karşısındaki güçsüzlüğünü ortaya koymuştur.