Mustafa Mümin Aksoy

Mustafa Mümin Aksoy bilinen adıyla Gavur Mümin Milli Mücadele Dönemi’nin önde gelen Türk casuslarından biri, bir Osmanlı subayı. “Vatanım Sensin”  Miralay Cevdet karakterinin esin kaynağı.

Gavur Mümin

Mustafa Mümin Aksoy bilinen adıyla Gavur Mümin, 1892 yılında İzmir’de doğdu. Askeri zekasıyla Osmanlı subayı oldu. Balkan Savaşları‘na katıldı, Çanakkale Savaşı ve Doğu Cephesi’nde görev aldı.

Her ne kadar Gavur Mümin olarak tanınmış olsa da kendisi, tıpkı soyadı gibi aktır. Milli Mücadele döneminde Yunan ordusuna sızıp casusluk faaliyetleri yürüterek vatanına hizmet etmiş, mücadelenin kazanılmasında önemli rol oynamış kahraman bir Türk subayıdır.

Yunanlıların İzmir’i işgal ettiği dönemlerde işgalci Yunan güçleri lehine çalışan Türk subayı olarak görünmeye çalışmış, hatta bu amaç için o dönemde Türk kültüründe yeri olmayan şapka bile takmıştır. Bundan dolayı kendisine Hain Mümin, Gavur Mümin gibi yakıştırmalar yapılmıştır. Tüm bunlara karşın görevinde başarılı olmuş Yunan Yüksek Komiseri Steryadis ve İşgal Kuvvetleri Komutanı Zafirios’un güvenini kazanmıştır. Kendi halkı tarafından her ne kadar  vatan haini olarak görülse de Mustafa Mümin, Yunan İşgal Kuvvetleri Karargahından aldığı istihbarat raporlarını Ankara Hükümeti’ne ulaştırmıştır.

Mustafa Mümin Aksoy’un Yakalanışı

Ancak Büyük Taarruz öncesi istihbarat topladığı Yunan Kuvvetleri tarafından anlaşılmış ve tutuklanmıştır.  Türk Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından sonra Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan esir mübadelesinin ardından 5 Nisan 1923 tarihinde Türk esirlerle birlikte Türkiye’ye dönmüştür.

Soyadı Kanunu sonrası “Aksoy” soyadını almıştır. Ancak tayin olduğu Hakkari’ye giderken zatürreye yakalanmıştır ve bu hastalık sonucu 25 Ocak 1948’de hayatını kaybetmiştir.